Regels van Wiezen
Wiezen is een slagenspel voor vier spelers. Het wordt gespeeld met een standaard kaartspel van 52 kaarten (geen jokers en aas hoog). De deler deelt met de klok mee (volgens 4-4-5). Bij gewoon wiezen bepaalt de opengelegde laatste kaart de troef. Vervolgens legt een biedronde het contract vast: ‘vragen en meegaan’ (twee tegen twee) of een speciaal spel, zoals troel/troela, miserie (eventueel open), piccolo, abondance (minstens negen slagen) of solo/solo slim (alle slagen). De speler links van de deler komt normaliter uit. Kleur volgen is verplicht, anders mag troef worden gespeeld. De punten zijn contractgebonden en tellen over alle spelers op tot nul.
Officiële spelregels van Wiezen downloaden →Uitleg over Wiezen:
)
Doel van het spel Wiezen
Het doel van wiezen is het behalen van een vooraf bepaald aantal slagen op basis van het gekozen contract. Een slag ontstaat wanneer elke speler één kaart speelt; de hoogste kaart in de gevraagde kleur wint, tenzij er een troef wordt gespeeld. Afhankelijk van het contract wordt er individueel of in wisselende teams gespeeld. Bij het klassieke “vragen en meegaan” vormt de vrager samen met een partner een team en moeten zij samen acht slagen halen. Bij solo- of abondance-contracten speelt één speler tegen de overige drie, met een hoger te behalen slagenaantal. In varianten als miserie of piccolo draait het juist om het vermijden van slagen. Het spel combineert strategisch samenspel, het goed inschatten van kansen en het slim inzetten van troefkaarten. Elke ronde wordt afgesloten met een puntentelling waarbij de winst- en verliespunten verdeeld worden, zodat de som over alle spelers steeds nul is.
Spelregels van Wiezen
Wiezen wordt gespeeld met een standaard kaartspel van 52 kaarten zonder jokers, waarbij de aas de hoogste waarde heeft. De kaarten worden geschud en verdeeld door de deler. In de klassieke variant gebeurt dit met de klok mee in de volgorde 4-4-5, zodat elke speler 13 kaarten ontvangt. De speler rechts van de deler ‘neemt af’ door het pak te couperen. Bij gewoon Wiezen wordt de laatste kaart open op tafel gelegd. Deze bepaalt de troefkleur. Troef is de kleur die andere kleuren altijd kan overtroeven, ongeacht de waarde van de andere kaart. In Kleurenwiezen wordt geen troef omgedraaid, maar gekozen door te bieden. Het spel kent geen vaste partners. De partners worden per ronde bepaald tijdens de biedfase. De positie van de deler schuift na elke ronde door, zodat elke speler even vaak deelt. Voor de start van het spel worden de kaarten in de hand geschikt en wordt het biedproces gestart.
Biedfase en contractkeuze
Na het delen begint de speler links van de deler met het bieden. Hij kan passen, vragen, meegaan met een vrager of een speciaal contract uitroepen. “Vragen” betekent dat de speler denkt met hulp van een partner acht slagen te kunnen halen. Deze partner wordt bepaald door degene die “meegaat”. Gaat niemand mee? Dan kan de vrager alleen spelen en een lager aantal slagen behalen om te winnen (meestal vijf bij gewoon Wiezen). Speciale contracten zijn onder meer Troel of Troela (met drie of vier azen in bezit), Abondance (minstens negen slagen alleen), Miserie of Open Miserie (geen enkele slag halen), Piccolo (exact één slag halen) en Solo of Solo Slim (alle slagen behalen, al dan niet in gekozen troef). Het hoogst geklasseerde bod wordt gespeeld. Bij gelijke waarde krijgt het eerst geboden contract voorrang. Pas wanneer alle biedingen zijn afgerond, wordt het spel gestart.
Uitkomen en volgen van kleur
De speler die volgens het contract mag beginnen, speelt de eerste kaart open op tafel. In de meeste gevallen is dit de speler links van de deler, maar bij bepaalde contracten zoals Troel, Abondance en Solo mag de bieder zelf uitkomen. Elke volgende speler moet, indien mogelijk, een kaart in dezelfde kleur bijspelen. Kan dit niet, dan mag een andere kleur worden gespeeld of een troefkaart gebruikt worden om de slag te winnen. Troeven zijn altijd sterker dan andere kleuren, maar onderling geldt ook daar de volgorde aas-heer-vrouw-boer enzovoort. Het is toegestaan om te “kopen” (troef spelen), maar alleen als men de gevraagde kleur niet bezit. Na afloop van elke slag wordt de stapel naar de winnaar geschoven, die vervolgens de volgende slag mag uitkomen. Spelers mogen alleen de kaarten van de meest recent gespeelde slag bekijken.
Puntentelling en spelverloop
Na afloop van de ronde wordt het resultaat vergeleken met het contract. Bij succes ontvangt de speler of het winnende team punten van de tegenstanders. Bij een mislukking gaan de punten naar de tegenpartij. De hoogte van de score hangt af van het type contract en het aantal slagen boven of onder het minimum. Zo levert “Vragen en meegaan” doorgaans 2 punten op bij acht slagen plus 1 extra punt per overslag, terwijl Miserie een vaste hoge score oplevert bij nul slagen. Bij Solo en Solo Slim zijn de punten veel hoger vanwege de moeilijkheidsgraad. De som van alle scores per ronde moet altijd nul zijn. Wat de één wint, verliezen de anderen gezamenlijk. Hierna schuift de rol van deler door en begint een nieuwe ronde.
Varianten bij Wiezen
Wiezen kent door de jaren heen een groot aantal varianten die vaak regionaal of zelfs lokaal verschillen. Een bekende vorm is Kleurenwiezen, waarbij de troef niet door het omdraaien van de laatste kaart wordt bepaald, maar via een biedproces in de eerste spelfase. Vuilbakwiezen, ook wel Boerenwies genoemd, start met een ongelijke kaartenverdeling waarbij één speler extra kaarten krijgt en deze moet ruilen met de anderen. Bandietenwiezen of Chinees Wiezen is een variant op Vuilbakwiezen, waarbij het afgeven van kaarten strategisch kan worden ingezet om bijvoorbeeld een open miserie te spelen. In sommige kringen wordt ook Boomke Wies gespeeld, waarbij vaste paren tegen elkaar spelen. Deze verscheidenheid zorgt ervoor dat Wiezen zich moeiteloos aanpast aan de voorkeuren van spelers en dat elke spelavond een unieke dynamiek krijgt.
Officiële spelregels van Wiezen downloaden
De officiële spelregels van Wiezen, opgesteld door de International World Whist Association (IWWA), zijn hier beschikbaar als downloadbaar reglement. Hierin staan de volledige afspraken over het spelverloop, van het delen van de kaarten en het biedproces tot de voorwaarden van elk contract. Het heeft het over zaken zoals vragen en meegaan, abondance, miserie, troel en solo. Ook worden bijzondere situaties en rangordes van biedingen beschreven, evenals richtlijnen voor sportief spel en uitzonderingsregels. Het document bevat daarnaast bepalingen over de puntentelling en de rol van de jury.
Hoe speel je Wiezen?
Wiezen is een strategisch slagenspel voor vier spelers dat draait om slim bieden, goed samenspel en het behalen of vermijden van slagen, afhankelijk van het gekozen contract. Het spel wordt gespeeld met 52 kaarten zonder jokers, waarbij de aas de hoogste waarde heeft. Bij gewoon wiezen bepaalt de laatste omgedraaide kaart de troef, terwijl bij Kleurenwiezen de troef via het bieden wordt vastgesteld. Het partnerschap wisselt per ronde en wordt pas tijdens het bieden duidelijk. Door deze variatie en de vele mogelijke contracten blijft Wiezen uitdagend voor zowel beginners als ervaren spelers.
Voorbereiding en delen
Schud de kaarten en laat de speler rechts van de deler afnemen. Deel de kaarten met de klok mee volgens 4-4-5 (of 4-5-4) totdat iedereen 13 kaarten heeft. Bij gewoon Wiezen wordt de laatste kaart omgedraaid om de troefkleur te bepalen.
Bieden
De speler links van de deler begint met bieden of passen. Mogelijke biedingen zijn onder meer vragen en meegaan, abondance, miserie, troel of solo, waarbij hogere contracten voorrang hebben. Het hoogst geboden contract wordt gespeeld.
Bepalen van partners
Bij “vragen en meegaan” vormt de vrager een team met degene die meegaat. Bij solo-, abondance- en miseriecontracten speelt één speler tegen de overige drie. Bij troel of troela wordt de partner automatisch bepaald door specifieke kaarten (bijvoorbeeld de vierde aas of harten heer).
Uitkomen en spelen
De speler die volgens het contract mag beginnen, speelt de eerste kaart open op tafel. Elke speler moet, indien mogelijk, de gevraagde kleur volgen. Zo niet, mag een andere kaart of troef gespeeld worden. De hoogste kaart in de gevraagde kleur of de hoogste troef wint de slag.
Slagen tellen en puntentelling
Na afloop van alle 13 slagen worden de behaalde slagen vergeleken met het contract. Bij succes worden punten toegekend aan de winnaar(s) en in mindering gebracht bij de verliezers. De puntenverdeling hangt af van het contract en de over- of onderslagen.
Wiezen online spelen
Wiezen kan niet alleen in huiselijke kring of op café gespeeld worden, maar ook eenvoudig online. Op de website Whisthub is het bijvoorbeeld mogelijk om gratis Wiezen te spelen tegen de computer. De spelregels op Whisthub volgen in grote lijnen die van de International World Whist Association, met enkele kleine aanpassingen om het digitale spelverloop te vergemakkelijken. Spelers kunnen eenvoudig deelnemen aan een spel. Het is mogelijk om een open tafel te vervoegen of een nieuwe tafel aan te maken. Het is niet verplicht om te spelen tegen echte spelers, men kan ook alleen Wiezen spelen tegen de computer. Het platform is toegankelijk voor zowel beginners, die zo de regels in praktijk kunnen leren, als ervaren spelers die hun vaardigheden willen aanscherpen.
Wiezen online spelen in een nieuw tabblad →
Scoreblad voor Wiezen downloaden
Bij het spelen van Wiezen is een duidelijk en overzichtelijk scoreblad onmisbaar om het verloop van het spel correct bij te houden. Op een scoreblad worden per ronde de namen van de spelers, het gekozen contract, de behaalde slagen en de toegekende punten genoteerd. Dit zorgt ervoor dat alle deelnemers te allen tijde inzicht hebben in de stand en voorkomt discussies achteraf. Het scoreblad voor Wiezen is afgestemd op de puntentelling van de International World Whist Association en houdt rekening met de verschillende contracten, overslagen en onderslagen. Door een kant-en-klaar scoreblad te downloaden, kunnen spelers direct beginnen zonder zelf een indeling te hoeven maken. Het gebruik van een gestandaardiseerd scoreformulier bevordert de eerlijkheid en consistentie van het spel. Zo wordt het gemakkelijker om meerdere rondes te spelen en de uiteindelijke winnaar op een transparante manier te bepalen.
Scoreblad voor Wiezen downloaden →
Veelgestelde vragen over Wiezen
Wiezen kent veel spelvarianten, biedvormen en uitzonderingen, waardoor beginnende én ervaren spelers soms met vragen blijven zitten. In de praktijk lopen spelers vaak tegen onduidelijkheden aan over de troefbepaling, de partnerkeuze, de volgplicht of de puntentelling. Een goede FAQ helpt om snel antwoorden te vinden op veelgestelde vragen, zodat het spel vlot en eerlijk verloopt. De antwoorden hieronder zijn gebaseerd op de officiële regels.
Hoeveel spelers heb je nodig om te Wiezen?
Wiezen wordt standaard gespeeld met vier spelers.
Welke kaarten gebruik je?
Er wordt gespeeld met 52 kaarten zonder jokers. De aas is de hoogste kaart.
Hoe wordt de troef bepaald bij gewoon Wiezen?
De laatste kaart na het delen wordt opengelegd en bepaalt de troefkleur.
Wat betekent ‘vragen en meegaan’?
De vrager wil samen met een partner acht slagen halen. De partner meldt zich door mee te gaan.
Hoe werkt ‘Miserie’?
De speler probeert geen enkele slag te halen (vaak zonder troef).
Mag je troef spelen als je kleur kunt volgen?
Nee, troef spelen mag alleen als je de gevraagde kleur niet hebt.
Wat is het verschil tussen ‘Solo’ en ‘Solo Slim’?
Bij Solo kiest de speler zelf troef, bij Solo Slim wordt de gedraaide troef gebruikt.