Regels van Miezemauzen
Miezemauzen, ook wel bekend als Muschkater of in sommige regio’s als miezelen, is een historisch kaartspel dat zijn oorsprong vindt in Duitsland. Het kaartspel werd in Nederland, zeker tot aan de Tweede Wereldoorlog, veel gespeeld. Het spel draait om het slim behalen van slagen en het strategisch inzetten van kaarten, waarbij spelers proberen hun punten zo snel mogelijk naar nul te brengen. Hoewel de basisregels in grote lijnen hetzelfde zijn, bestaan er talrijke regionale varianten die het spel extra dynamiek geven.
Officiële spelregels van Miezemauzen downloaden →Uitleg over Miezemauzen:
)
Doel van het spel Miezemauzen
Het doel van Miezemauzen is het zo snel mogelijk terugbrengen van de eigen puntenstand naar nul. Elke speler start met een vooraf afgesproken aantal punten, meestal vijfentwintig. Door in een ronde minstens één slag te behalen, mag een speler een punt aftrekken van zijn totaal. Dit lijkt eenvoudig, maar omdat extra slagen geen extra beloning opleveren, gaat het spel vooral om slim spelen en ervoor zorgen dat anderen géén slag halen. Wie er niet in slaagt ook maar één slag binnen te halen, krijgt vijf strafpunten bijgeschreven. Hierdoor kan een enkele slechte ronde een speler flink terugwerpen. Het spel is dus een evenwichtsoefening tussen zelf kansen benutten en het dwarsbomen van de tegenspelers. De winnaar is degene die als eerste precies nul punten bereikt. In sommige varianten moet dit exact gebeuren, terwijl in andere versies ook een negatieve score de overwinning oplevert.
Spelregels van Miezemauzen
Miezemauzen wordt gespeeld met een kaartspel, meestal met 32 of 52 kaarten, afhankelijk van de gekozen variant. De rangorde is zoals je het wellicht gewend bent: aas, heer, vrouw, boer, gevolgd door de numerieke kaarten. Het spel kan met twee tot maximaal zes spelers worden gespeeld, waarbij elke speler aan het begin een gelijk puntenaantal toegewezen krijgt. Centraal staat het behalen van minstens één slag per ronde, waarbij de troefkleur een cruciale rol speelt. Er bestaan regionale verschillen qua detailregels, maar de kern blijft hetzelfde: strategisch omgaan met passen, ruilen en het slim inzetten van kaarten om de eigen puntenstand te verlagen.
Het delen van de kaarten
Vooraf wordt bepaald wie de eerste gever is. Deze deelt aan elke speler vijf kaarten uit en legt daarnaast ook vijf gesloten kaarten op tafel. De rest van de stapel blijft dicht en de bovenste kaart wordt omgedraaid om de troefkleur aan te wijzen. Deze troefkleur kan later het verschil maken bij het winnen van slagen. De gesloten kaarten op tafel worden vaak “de kip” genoemd. Deze kaarten kunnen door spelers gebruikt worden om hun hand te verbeteren. Het delen verloopt steeds met de klok mee en na elke ronde schuift de rol van deler door.
Passen, meegaan of ruilen
Nadat de kaarten zijn gedeeld, begint de speler links van de deler met kiezen. Hij kan drie dingen doen: passen, meegaan of zijn hand ruilen met de vijf kaarten van de tafel. Kiest een speler voor ruilen, dan is hij verplicht mee te spelen. Deze optie kan slechts één keer per ronde worden benut, waardoor timing belangrijk is. De overige spelers volgen daarna in de afgesproken volgorde. De deler beslist als laatste. Alleen de deler heeft nog een extra mogelijkheid: één kaart uit zijn hand wisselen tegen de open troefkaart. Dit kan soms net het verschil maken tussen winnen en verliezen.
Het spelverloop
Het eigenlijke spel begint met de speler links van de deler die de eerste kaart uitspeelt. Andere spelers moeten de gevraagde kleur volgen indien mogelijk. Kan dat niet, dan mag er getroefd worden met een kaart in de troefkleur. Introeven is niet altijd verplicht en hangt af van de gehanteerde regels. De hoogste kaart in de gevraagde kleur of de hoogste troef wint de slag. De winnaar van een slag komt uit voor de volgende ronde. Omdat slechts één slag per ronde voldoende is om punten af te trekken, draait het vaak meer om het blokkeren van de tegenstander dan om zelf veel slagen binnen te halen.
Bijzondere regels en puntentelling
Naast de reeds aangehaalde standaardregels kent Miezemauzen enkele bijzondere situaties die voor extra spanning zorgen. Wanneer een speler bij het delen vijf kaarten van dezelfde kleur krijgt, mag hij “met de kat” roepen. In dat geval wordt de ronde onmiddellijk beëindigd en mag de speler vijf punten van zijn totaal aftrekken. Heeft een speler vijf kaarten van de troefkleur, dan roept hij “met de kater” en mag hij zelfs tien punten aftrekken. In beide gevallen wordt er niet verder gespeeld en volgt een nieuwe deling. Ook bestaan er varianten waarin herhaaldelijk passen leidt tot strafpunten. De puntentelling verloopt als volgt:
Beginstand: 25 punten per speler
Minstens één slag gehaald: 1 punt aftrekken
Geen slag gehaald: 5 strafpunten optellen
“Met de kat” (vijf kaarten van één kleur): 5 punten aftrekken
“Met de kater” (vijf kaarten van troefkleur): 10 punten aftrekken
In sommige varianten: drie keer achter elkaar passen = 3 strafpunten
Officiële spelregels van Miezemauzen downloaden
De officiële spelregels van Miezemauzen zijn in diverse Nederlandstalige kaartspellenbundels opgenomen. Deze zijn hierboven reeds weergegeven. Er bestaat ook een Engelstalige versie die online geraadpleegd kan worden. Deze Engelstalige variant biedt een heldere weergave van de basisregels, inclusief de puntentelling, de rol van de troef en de bijzondere situaties. Omdat Miezemauzen in Nederland lange tijd mondeling werd doorgegeven, kan een schriftelijke versie nuttig zijn om een eenduidige basis te krijgen.
Hoe speel je Miezemauzen?
Miezemauzen verloopt in meerdere fasen waarin delen, beslissen en spelen elkaar opvolgen. Het spel kan op het eerste gezicht eenvoudig lijken, maar door de keuzemomenten met betrekking tot passen, ruilen en het gebruik van troefkaarten krijgt het spel enorm veel diepgang.
Kaarten delen en troef bepalen
Eén speler wordt aangewezen als deler en deelt vijf kaarten per persoon, plus vijf gesloten kaarten op tafel. De bovenste kaart van de resterende stapel wordt omgedraaid om de troefkleur vast te leggen. Deze troefkaart kan later nog invloed hebben bij ruilopties.
Beslissen: passen, meegaan of ruilen
De speler links van de deler kiest als eerste of hij past, meegaat of zijn kaarten ruilt met de vijf kaarten op tafel. Wie ruilt, is verplicht mee te doen. Daarna volgen de andere spelers en beslist de deler als laatste. Deze mag eventueel één kaart ruilen met de open troefkaart.
Start van het spel en uitkomen
De voorhand (links van de deler) opent de eerste slag door een kaart naar keuze te spelen. Alle andere spelers moeten de kleur volgen. Kan dit niet, dan mag er getroefd worden. De hoogste kaart in de gevraagde kleur, of de hoogste troef, wint de slag.
Slagen spelen en strategie
De winnaar van een slag komt de volgende ronde uit. Het doel is om minimaal één slag te behalen. Extra slagen leveren doorgaans geen extra voordeel op. Strategisch spelen draait om het bemoeilijken van de kansen van de tegenstanders, zodat zij strafpunten oplopen.
Punten tellen en bijzondere situaties
Na afloop van een ronde worden punten verwerkt. Minstens één slag levert één punt aftrek op, geen slag betekent vijf strafpunten. Bij een hand met vijf kaarten van één kleur kan een speler “met de kat” roepen en vijf punten aftrekken. Vijf troefkaarten leveren tien punten aftrek op: “met de kater”. De ronde eindigt direct in deze gevallen.
Miezemauzen voor geld spelen
Hoewel Miezemauzen in de eerste plaats een gezellig familiespel is, kan er ook een gokelement aan worden toegevoegd. In dat geval spreken de deelnemers vooraf af hoeveel een punt waard is, bijvoorbeeld tien of twintig cent. Na afloop van een ronde wordt het puntenverschil omgerekend naar een geldbedrag dat door de verliezers aan de winnaar moet worden betaald. Dit zorgt voor extra spanning en maakt dat iedere slag financieel belang krijgt. Spelers met veel resterende punten dragen zo het meeste bij aan de winst van de uiteindelijke winnaar. Het is belangrijk om vooraf duidelijke afspraken te maken over de puntwaarde en de maximale inzet, zodat het spel verantwoord blijft. De essentie van Miezemauzen – tactiek en plezier – blijft hetzelfde, ongeacht of er met of zonder geld gespeeld wordt.
Soortgelijke spellen als Miezemauzen
Miezemauzen behoort tot een bredere familie van traditionele kaartspellen waarin slagen centraal staan en waarin punten worden opgebouwd of afgebouwd naargelang het spelverloop. Een verwant spel is bijvoorbeeld Miezelen, dat in bepaalde regio’s met gelijkaardige regels wordt gespeeld. Het spel is grotendeels hetzelfde, hoewel soms afwijkende puntentellingen worden gehanteerd. Ook Boerenbridge en de typische Jas-spelen – Klaverjassen en Kruisjassen – delen de nadruk op het voorspellen of behalen van slagen en het omgaan met troefkaarten. Daarnaast zijn er overeenkomsten met klassieke Europese kaartspellen, zoals Skat en Schafkopf. Het gaat om kaartspellen die eveneens hun oorsprong in Duitsland hebben en waarbij strategische keuzes rond troef en kleur essentieel zijn. Wat deze spellen met elkaar gemeen hebben, is dat ze spelers dwingen hun kaarten zorgvuldig te beheren en rekening te houden met zowel eigen kansen als de mogelijkheden van de tegenstanders. Voor liefhebbers van Miezemauzen vormen deze spellen een interessante uitbreiding van het repertoire aan traditionele kaartspellen.
Veelgestelde vragen over Miezemauzen
Miezemauzen is een spel met eenvoudige basisregels, maar door de vele varianten en bijzondere situaties kunnen er toch vragen ontstaan bij spelers. Vooral nieuwe deelnemers willen vaak weten hoe de puntentelling werkt, wat precies de rol is van troefkaarten en hoe ze hun kansen het beste benutten.
Met hoeveel spelers kan Miezemauzen worden gespeeld?
Het spel wordt doorgaans met twee tot vijf spelers gespeeld, maar in sommige varianten kan het aantal spelers oplopen tot zes of acht.
Welke kaarten worden gebruikt bij Miezemauzen?
Afhankelijk van de variant wordt gespeeld met een kaartspel van 32 kaarten (7 tot aas) of een volledig kaartspel van 52 kaarten.
Hoeveel punten heeft elke speler bij de start?
Meestal begint iedereen met 25 punten. Voor een kortere speelduur kan een lager startaantal worden afgesproken.
Wanneer mag een speler passen?
Passen mag aan het begin van een ronde, maar meestal niet meer dan twee keer achter elkaar. Bij een derde opeenvolgende keer volgen over het algemeen strafpunten.
Wat betekent “met de kat” en “met de kater”?
“Met de kat” houdt in dat een speler vijf kaarten van dezelfde kleur heeft; dit levert vijf punten aftrek op. Bij “met de kater”, vijf troefkaarten, wordt zelfs tien punten afgetrokken.
Wat is een goede strategie bij Miezemauzen?
Het doel is om minstens één slag te winnen. Vaak loont het om sterke kaarten zo in te zetten dat anderen juist geen slag halen en daardoor strafpunten oplopen.