Regels van Kruisjassen
Kruisjassen is een klassiek kaartspel dat vooral in Oost- en Zuid-Nederland populair is en sterke overeenkomsten vertoont met klaverjassen. Het spel wordt gespeeld door vier personen die in vaste teams van twee tegenover elkaar zitten. Er wordt gebruikgemaakt van 32 kaarten, waarbij de boer en negen van troef de hoogste waarde hebben. Het doel is samen met de partner ten minste 100 van de 146 beschikbare punten te behalen in een ronde. Dankzij de relatief eenvoudige regels en het vaste partnersysteem is Kruisjassen een toegankelijk spel dat vaak in cafés veel gespeeld wordt.
Uitleg over Kruisjassen:
)
Doel van het spel Kruisjassen
Het doel van Kruisjassen is om samen met de partner zoveel mogelijk punten te behalen door het winnen van slagen. Elke ronde zijn er in totaal 146 punten te verdelen, waarvan 141 via de kaarten en 5 extra punten voor de laatste slag. Een team moet proberen minstens 100 punten per ronde binnen te halen om twee wedstrijdpunten te verdienen. Worden alle slagen door één team gewonnen, dan levert dit zelfs vijf punten op. Het spel gaat door tot een vooraf afgesproken aantal punten is bereikt, vaak elf.
Spelregels van Kruisjassen
Kruisjassen wordt gespeeld met vier spelers die tegenover elkaar in vaste paren zitten. Er wordt gebruikgemaakt van een kaartspel van 32 kaarten: de zeven tot en met aas van elke soort. Bij aanvang van een ronde worden alle kaarten gedeeld en bepaalt de laatste opengelegde kaart van de deler de troefkleur. De speler links van de deler komt vervolgens uit, waarna het spel met de klok mee verloopt. Spelers moeten, indien mogelijk, altijd de gevraagde kleur bekennen. Wie dat niet kan, mag troeven of een willekeurige kaart spelen. De hoogste kaart van de gevraagde kleur wint de slag, tenzij er een troef is gespeeld. Dan wint de hoogste troef. Aan het eind van de ronde tellen beide teams hun behaalde punten. Het behalen van 100 of meer punten per ronde is cruciaal, omdat dit de sleutel vormt om wedstrijdpunten te scoren en het spel te winnen.
De waarde van de kaarten
Elke kaart in Kruisjassen heeft een vaste waarde die bepalend is voor de puntentelling. De troefkaarten zijn daarbij extra belangrijk: de boer en de negen van troef behoren tot de meest waardevolle kaarten van het spel. Dit maakt het slim inzetten en bewaren van troeven een strategisch element. De overige kaarten, zoals de aas en de tien, hebben ook hoge waarden en zijn daardoor cruciaal bij het opbouwen van punten. De puntenverdeling zorgt ervoor dat het niet enkel gaat om zoveel mogelijk slagen winnen, maar juist om de slagen waarin waardevolle kaarten liggen.
| Kaart | Punten als troef | Punten zonder troef |
|---|---|---|
| Boer | 20 | 1 |
| Negen | 14 | 0 |
| Aas | 11 | 11 |
| Tien | 10 | 10 |
| Heer | 3 | 3 |
| Vrouw | 2 | 2 |
| Acht | 0 | 0 |
| Zeven | 0 | 0 |
Het delen en bepalen van troef
Het delen van de kaarten verloopt volgens de volgorde 3-2-3. Iedere speler ontvangt zo acht kaarten. De deler legt de laatste kaart open op tafel, waarmee de troefkleur voor die ronde wordt vastgesteld. Zodra alle spelers de troefkaart hebben gezien, neemt de deler de kaart op hand. Troef speelt een centrale rol in het spel: wie een troef kan inzetten op een slag, heeft vaak een groot voordeel. Spelers moeten bij het uitkomen en volgen de spelregels rond troef respecteren. Het kennen van de troefkleur beïnvloedt sterk de tactiek en samenwerking binnen het team, omdat sommige slagen meer waard zijn wanneer troeven slim worden ingezet.
Verloop van een ronde
De speler links van de deler opent de eerste slag door een kaart te spelen. De andere spelers moeten, indien mogelijk, dezelfde kleur bijleggen. Kan dit niet, dan mogen zij troeven of een willekeurige kaart spelen. De slag wordt gewonnen door de hoogste kaart van de gevraagde kleur of, als er troeven zijn gespeeld, door de hoogste troef. De winnaar van een slag komt uit in de volgende ronde. Dit herhaalt zich totdat alle acht slagen gespeeld zijn. De punten van de gewonnen slagen worden bij elkaar opgeteld en toegewezen aan het winnende team.
| Fase | Beschrijving |
|---|---|
| Start ronde | Deler deelt 3-2-3, laatste kaart open = troef |
| Eerste slag | Speler links van de deler komt uit |
| Spelrichting | Met de klok mee |
| Volgen kleur | Verplicht indien mogelijk |
| Slag winnen | Hoogste kaart van de kleur of hoogste troef |
| Eindtelling | 146 punten per ronde, laatste slag +5 punten |
Puntentelling en wedstrijdpunten
Na het spelen van alle slagen worden de behaalde punten per team opgeteld. Indien een team ten minste 100 van de 146 punten binnenhaalt, ontvangt dit team twee wedstrijdpunten. Als een team zelfs alle slagen weet te winnen, spreken we van een "pit", wat beloond wordt met vijf wedstrijdpunten. Wanneer beide teams onder de 100 punten blijven, worden geen wedstrijdpunten toegekend. Er wordt gespeeld tot een vooraf afgesproken score, meestal elf punten. Dit zorgt ervoor dat meerdere rondes nodig zijn en teams doorlopend hun strategie moeten aanpassen.
Hoe speel je Kruisjassen?
Kruisjassen is een spel dat met vier spelers in twee vaste teams wordt gespeeld. Het draait om slim kaartgebruik, het juist inzetten van troeven en goed samenspel met de partner. Het spel begint met delen en het bepalen van de troefkleur, waarna acht slagen volgen. Het uiteindelijke doel is om samen met de partner minstens 100 punten te behalen en zo wedstrijdpunten te verdienen.
Voorbereiden en delen
De deler schudt de 32 kaarten en deelt deze in de volgorde 3-2-3 aan elke speler, zodat iedereen acht kaarten ontvangt. De laatste kaart van de deler wordt opengelegd en bepaalt de troefkleur voor de ronde. Nadat alle spelers deze kaart hebben gezien, neemt de deler de kaart weer op.
Uitkomen van de eerste slag
De speler links van de deler begint met het spelen van de eerste kaart. Vervolgens spelen de andere drie spelers met de klok mee ook een kaart. Het doel is om, indien mogelijk, de gevraagde kleur te volgen.
Volgen en troeven
Spelers moeten altijd de gevraagde kleur bijleggen als zij deze op hand hebben. Is dat niet mogelijk, dan mogen zij een troefkaart inzetten of een willekeurige andere kaart spelen. Troefkaarten zijn krachtiger dan de gewone kaarten en kunnen daardoor de slag naar zich toetrekken.
Bepalen van de winnaar van de slag
Een slag wordt gewonnen door de hoogste kaart van de gevraagde kleur, tenzij er een troef is gespeeld. In dat geval wint de hoogste troefkaart de slag. De speler die de slag wint, komt uit bij de volgende slag.
Alle slagen spelen en tellen
Dit proces wordt herhaald totdat alle acht slagen zijn gespeeld. Aan het eind van de ronde worden de punten van de door elk team gewonnen kaarten bij elkaar opgeteld. Ook de laatste slag levert vijf extra punten op.
Toekennen van wedstrijdpunten
Als een team minstens 100 punten behaalt, ontvangt dit team twee wedstrijdpunten. Worden zelfs alle slagen gewonnen, dan levert dat vijf wedstrijdpunten op. Heeft men geen 100 punten of meer? Dan worden er ook geen wedstrijdpunten toegekend.
Voorloper van Klaverjassen
Kruisjassen wordt vaak gezien als een eenvoudigere voorloper van het bekendere klaverjassen. Beide spellen behoren tot dezelfde familie en delen dezelfde basisstructuur: vier spelers in vaste paren, 32 kaarten en een troefkleur die de slag kan bepalen. Het belangrijkste verschil zit in de puntentelling en de extra mogelijkheden. Waar bij Kruisjassen de focus ligt op het behalen van minimaal 100 punten uit de beschikbare 146 punten per ronde, introduceert klaverjassen een uitgebreidere puntentelling met extra scores voor kaartcombinaties, ook wel roem genoemd. Bovendien kent klaverjassen varianten zoals Amsterdams en Rotterdams, die strategische keuzes en biedrondes toevoegen. Kruisjassen is dan ook toegankelijker en sneller te leren, terwijl klaverjassen meer diepgang en complexiteit biedt. Dit laatste is ideaal voor de meer ervaren kaartspelers.
Benodigdheden voor Kruisjassen
Voor het spelen van Kruisjassen zijn slechts enkele basisbenodigdheden nodig. Allereerst is er een standaard kaartspel van 32 kaarten nodig, bestaande uit de zeven tot en met aas van elke kleur, ook wel bekend als de piketkaarten. Daarnaast zijn vier spelers vereist, die in twee vaste paren tegenover elkaar plaatsnemen. Een tafel om de kaarten overzichtelijk neer te leggen is handig, zeker omdat er acht slagen per ronde worden gespeeld. Voor het bijhouden van de score wordt vaak een eenvoudig scoreformulier of telstrook gebruikt, waarop per ronde de behaalde punten en wedstrijdpunten worden genoteerd. Enkele drankjes en hapjes, in combinatie met een prettig muziekje, maken het compleet. Kruisjassen is met andere woorden een laagdrempelig spel dat zonder veel voorbereiding en materiaal gespeeld kan worden, wat bijdraagt aan de populariteit in kroegen.
Veelgestelde vragen over Kruisjassen
Kruisjassen lijkt eenvoudig in bepaalde opzichten is dat ook zo, maar tegelijkertijd zien we dat beginnende spelers vaak praktische vragen hebben zodra ze het spel echt gaan spelen. Het gaat dan meestal niet om de algemene regels, maar om concrete situaties die zich tijdens een ronde kunnen voordoen.
Wat gebeurt er als ik geen kleur kan bekennen?
Als je de gevraagde kleur niet in handen hebt, mag je een troefkaart spelen of een willekeurige andere kaart. Een troefkaart kan de slag alsnog naar jouw team trekken. Dit maakt het vaak aantrekkelijk om troeven achter de hand te houden.
Wat als beide teams minder dan 100 punten hebben?
Wanneer geen enkel team 100 punten of meer behaalt, worden er die ronde geen wedstrijdpunten toegekend. Het spel gaat daarna gewoon door met een nieuwe ronde. Dit zorgt ervoor dat teams alert blijven en elke ronde bepalend kan zijn.
Hoeveel wedstrijdpunten zijn er maximaal per ronde te verdienen?
Een team kan per ronde maximaal vijf wedstrijdpunten behalen door alle slagen te winnen. In de variant met “tik” kan dit zelfs oplopen tot zes punten. Normaal gesproken gaat het echter om twee punten bij 100 of meer behaalde kaartpunten.