Spelregels van Canasta
Canasta is een klassiek kaartspel dat zijn oorsprong vindt in Zuid-Amerika en dat wereldwijd populair werd in de jaren vijftig. Het wordt gespeeld met twee kaartspellen, inclusief jokers, en is geschikt voor twee tot zes spelers. In dit spel draait alles om het vormen van sets om zoveel mogelijk punten te behalen. Canasta vereist strategisch inzicht, een goed geheugen en het vermogen om vooruit te denken. De partij die als eerste 5000 punten verzamelt, wint.
Officiële spelregels van Canasta downloaden →Uitleg over Canasta:
)
Doel van het kaartspel Canasta
Het doel van Canasta is het behalen van zoveel mogelijk punten door combinaties van kaarten op tafel te leggen. Spelers vormen sets van gelijke kaarten, met of zonder hulp van jokers of tweeën (de zogenaamde ‘wilde kaarten’). Een set van zeven kaarten met dezelfde waarde wordt een canasta genoemd en levert veel punten op. Het spel wordt gespeeld in meerdere rondes en eindigt zodra een speler of team 5000 punten of meer heeft verzameld. Binnen een ronde proberen spelers een gunstig moment te kiezen om hun laatste kaart uit te spelen en zo de ronde te beëindigen. Wie aan het einde van de ronde de hoogste score heeft, staat er het best voor richting de eindoverwinning. Hoewel “uitgaan” bonuspunten oplevert, draait het spel vooral om het slim combineren en punten verzamelen via canasta’s en kaartwaarden op tafel.
Spelregels van Canasta
Canasta is een kaartspel dat draait om het verzamelen van punten door sets en canasta’s te vormen. Het spel kan gespeeld worden met 2 tot 6 spelers, individueel of in teams, en gebruikt standaard twee kaartspellen inclusief jokers. Elke speler ontvangt bij de start een aantal kaarten, afhankelijk van het aantal deelnemers. De rest vormt een trekstapel (stock) en een aflegstapel, waarvan de bovenste kaart zichtbaar is. Spelers nemen om de beurt een kaart van de stock of van de aflegstapel. Ze leggen vervolgens een kaart af aan het einde van hun beurt. Door sets van gelijke kaarten te vormen, kunnen spelers kaarten op tafel leggen. Het uiteindelijke doel is het vormen van een canasta: een set van zeven kaarten met dezelfde waarde. Wie als eerste 5000 punten behaalt, wint het spel. Tactiek, timing en een goed geheugen zijn cruciaal om succesvol te zijn in Canasta.
Benodigdheden en voorbereiding
Canasta wordt gespeeld met 108 kaarten: twee volledige kaartspellen inclusief vier jokers. Bij zes spelers wordt een derde kaartspel toegevoegd. Afhankelijk van het aantal spelers ontvangt iedere deelnemer een vaste hoeveelheid kaarten: 15 bij twee spelers, 13 bij drie en 11 bij vier of zes spelers. De resterende kaarten worden als gesloten stapel (stock) in het midden gelegd. De bovenste kaart wordt opengelegd op een tweede stapel (aflegstapel). Als deze kaart een joker, rode drie of twee is, wordt deze dwars gelegd en volgt een nieuwe kaart. Eventuele rode drieën die bij de start zijn uitgedeeld, moeten direct open op tafel worden gelegd en vervangen worden door een nieuwe kaart van de stock. Bij vier of zes spelers vormen de tegenover elkaar zittende spelers een team en delen zij hun kaarten op tafel. Canasta wordt altijd met de klok mee gespeeld, te beginnen bij de speler links van de deler.
Verloop van een beurt
Elke speler begint zijn beurt door een kaart te trekken. Dit kan een kaart van de gesloten stock zijn of – onder voorwaarden – de gehele aflegstapel. Na het trekken van een kaart mag de speler setjes van minstens drie kaarten met dezelfde waarde op tafel leggen, eventueel aangevuld met jokers of tweeën. Tot slot eindigt de speler zijn beurt door een kaart af te leggen op de aflegstapel. Wordt er een rode drie getrokken, dan moet deze onmiddellijk open op tafel worden gelegd en vervangen worden. Het kiezen tussen de stock en de aflegstapel is een belangrijk strategisch element: wie de bovenste kaart van de aflegstapel kan gebruiken in een set, mag (onder voorwaarden) de volledige stapel nemen. Op het juiste moment gebruikmaken van deze regel kan het verschil maken tussen een gewone set en een waardevolle canasta.
Op tafel komen
Om tijdens het spel kaarten op tafel te mogen leggen, moet een speler setjes vormen van ten minste drie kaarten met dezelfde waarde. Hierbij zijn maximaal drie ‘wilde’ kaarten (jokers of tweeën) toegestaan. Er moeten ook minimaal twee gewone kaarten aanwezig zijn. De eerste keer dat een speler kaarten op tafel legt, moet het totaal van de set(s) een bepaalde puntenwaarde bereiken. Die drempel hangt af van de score tot dan toe: 50 punten bij een score onder de 1500, 90 punten tussen 1500 en 2995, en 120 punten tussen 3000 en 4995. Bij een negatieve score volstaat 15 punten. Rode drieën tellen hiervoor niet mee. Pas nadat aan deze voorwaarde is voldaan, mag een speler in volgende beurten zonder puntendrempel bijleggen aan eigen sets of die van zijn partner. Strategisch plannen wanneer en hoe je ‘op tafel’ komt, is belangrijk voor het verloop van de ronde.
De aflegstapel nemen
De aflegstapel kan zeer aantrekkelijk zijn, zeker wanneer die al veel kaarten bevat. Een speler mag de stapel enkel nemen als hij de bovenste kaart direct kan gebruiken in een set op tafel. Spelers die nog niet op tafel liggen, moeten hiervoor twee identieke kaarten in de hand hebben, zonder gebruik te maken van jokers of tweeën. Spelers die wel al op tafel liggen, mogen een joker of een twee combineren met één gewone kaart. Als deze voorwaarde vervuld is, moet de volledige aflegstapel worden genomen. Een speler mag de stapel dus nooit deels opnemen. Ligt er een blokkadekaart bovenop (een zwarte drie, een twee of een joker)? Dan gelden strengere voorwaarden: dan mag de stapel enkel genomen worden met twee identieke kaarten in de hand, ongeacht of de speler al op tafel ligt. Blokkeren en deblokkeren van de stapel vormt zo een kernmoment in het spel.
Canasta's vormen
Een canasta is een set van zeven kaarten met dezelfde waarde. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een zuivere en een onzuivere canasta. Een zuivere canasta bevat enkel gewone kaarten; de bovenste kaart is dan rood. Een onzuivere canasta bevat jokers of tweeën als vervanging van ontbrekende kaarten en wordt gemarkeerd met een zwarte kaart bovenop. Beide soorten leveren punten op: 500 voor een zuivere en 300 voor een onzuivere canasta. Bijzondere combinaties – zoals zeven azen of zeven jokers/tweeën – kunnen extra punten opleveren. Eenmaal gevormd, mogen canasta’s niet worden aangepast of opnieuw bekeken. Canasta’s zijn noodzakelijk om een ronde te mogen beëindigen.
Speciale kaarten
In Canasta spelen bepaalde kaarten een bijzondere rol. Rode drieën leveren per stuk 100 punten op en 800 als alle vier verzameld worden, maar alleen als de speler op tafel is gekomen. Zo niet, dan worden ze als strafpunten afgetrokken. Zwarte drieën dienen vooral als blokkadekaarten: wie een zwarte drie aflegt, verhindert dat de volgende speler de stapel kan pakken. Deze kaart telt 5 punten, maar mag enkel in sets worden uitgelegd wanneer men uitgaat. Jokers en tweeën zijn de wilde kaarten: zij kunnen in sets andere kaarten vervangen, maar mogen nooit samen meer dan drie kaarten in een set vormen plus niet zonder samen te gaan met ten minste twee gewone kaarten. Daarnaast kunnen jokers en tweeën ook gebruikt worden om de aflegstapel permanent te blokkeren: ze worden dan dwars op de stapel gelegd.
Uitgaan en ronde beëindigen
Een ronde eindigt zodra een speler al zijn kaarten kwijt is. Dit mag alleen als hij of zijn team minstens één canasta heeft gevormd. Uitgaan levert 100 bonuspunten op. Lukt het in één keer vanuit de hand, zonder eerst op tafel te komen, dan is dit 200 punten waard (een zogeheten 'verborgen uitgang'). Na het uitgaan worden de punten geteld: positieve punten voor sets en canasta’s op tafel, negatieve voor kaarten die nog in de hand zitten. Rode drieën tellen enkel positief als de speler op tafel lag, anders worden ze als strafpunten in mindering gebracht. De spelronde eindigt ook als de stock leeg is en niemand de aflegstapel kan of mag pakken. Als de laatste kaart van de stock een rode drie is, mag de speler die deze trekt nog uitleggen, maar hij mag niet meer afleggen of kan hij geen bonuspunten meer verdienen voor het uitgaan.
Spelduur en winnen
Een spel Canasta bestaat uit meerdere rondes. De winnaar is degene die als eerste een totaalscore van 5000 punten bereikt. In teamverband telt de gezamenlijke score van de partners. Het spel vereist dus een langetermijnstrategie waarbij niet elke ronde gewonnen hoeft te worden, zolang de score zich maar verder opbouwt. Soms loont het om een ronde snel te beëindigen om een grote negatieve score bij de tegenpartij af te dwingen, bijvoorbeeld als die nog veel kaarten in handen heeft. Omgekeerd kan het ook voordelig zijn om een ronde te rekken en meerdere canasta’s te vormen voordat men uitgaat. Tactisch uitgaan op het juiste moment kan het verschil maken tussen winst en verlies. Als meerdere spelers of teams tegelijk boven de 5000 punten komen, wint degene met het hoogste puntentotaal. In de praktijk duurt een volledig spel doorgaans tussen de 30 en 90 minuten, afhankelijk van het aantal spelers en het spelniveau.
Officiële spelregels van Canasta downloaden
Wie zich wil verdiepen in de standaardregels van Canasta kan het volgende Engelstalige document doornemen. Deze uitgebreide gids bevat alle basisprincipes van Canasta zoals het wordt gespeeld in teams van twee, met aandacht voor meldregels, puntentelling, speciale kaarten en geavanceerde strategieën rond jokers, azen en zevens. De regels verduidelijken ook uitzonderingssituaties en bieden een gestructureerd overzicht van het volledige spelverloop.
Hoe speel je Canasta?
Canasta lijkt op het eerste gezicht complex, maar met een goed stappenplan is het spel eenvoudig onder de knie te krijgen. Het combineert elementen van geluk, strategie en samenwerking (bij teamspel). De basis draait om het vormen van sets en het verzamelen van punten door middel van canasta’s. Elke ronde kent een vaste structuur, waarbij spelers kaarten trekken, combineren en afleggen.
Bereid het spel voor
Gebruik twee volledige kaartspellen inclusief jokers, dus 108 kaarten in totaal. Schud de kaarten grondig en bepaal wie de deler is. Deel per speler een vast aantal kaarten: 15 bij twee spelers, 13 bij drie en 11 bij vier of zes. Leg de overige kaarten als gesloten stapel (stock) op tafel en draai de bovenste kaart open op een aparte stapel (de aflegstapel). Is deze kaart een joker, een twee of een rode drie? Dan wordt hij dwars gelegd en volgt een nieuwe kaart.
Speel met de klok mee
De speler links van de deler begint. Elke speler trekt aan het begin van zijn beurt een kaart van de stock óf (indien toegestaan) de volledige aflegstapel. Na het trekken mag de speler meldingen doen door sets kaarten op tafel te leggen. Aan het einde van elke beurt moet de speler een kaart afleggen op de aflegstapel. Het spel verloopt zo beurt na beurt met de klok mee.
Leg meldingen op tafel
Om op tafel te komen, moet een speler een set van minstens drie kaarten met dezelfde waarde leggen. Deze mag jokers of tweeën bevatten, maar er moeten minstens twee gewone kaarten in zitten. Voor de eerste melding gelden puntendrempels die afhankelijk zijn van de huidige score van het team. Alleen wie voldoende punten op tafel legt, mag verder kaarten aanleggen in latere beurten. Na de eerste melding vervalt deze drempel voor de rest van de ronde.
Neem de aflegstapel (optioneel)
Een speler mag in plaats van een kaart trekken uit de stock ook de volledige aflegstapel nemen. Dit mag alleen als de speler de bovenste kaart direct kan gebruiken in een set of bij een bestaande combinatie. Spelers die nog niet op tafel zijn, hebben hiervoor twee identieke kaarten nodig. Wie al op tafel ligt, mag een combinatie maken met één gelijke kaart en een joker of twee jokers.
Vorm canasta’s
Zodra een speler zeven kaarten van dezelfde waarde verzamelt in één set, ontstaat er een canasta. Deze wordt gestapeld op tafel, met een rode kaart bovenop als het een zuivere canasta is (zonder jokers) of een zwarte kaart bij een onzuivere canasta (met jokers of tweeën). Een team of speler moet minstens één canasta hebben om het spel te mogen beëindigen. Het vormen van meerdere canasta’s levert extra punten op. Canasta’s mogen niet meer gewijzigd worden zodra ze gevormd zijn.
Ga uit en beëindig de ronde
Een speler mag uitgaan als hij of zij alle kaarten kwijt kan én er minstens één canasta op tafel ligt. De laatste kaart wordt dan afgelegd (tenzij het gaat om een verborgen uitgang). Uitgaan levert 100 bonuspunten op of 200 bij een verborgen uitkomst (alles in één keer leggen). De ronde eindigt ook als de stock op is en niemand de aflegstapel kan nemen. Na afloop worden alle punten opgeteld en afgetrokken volgens de officiële puntentelling.
Tel de punten op
Alle kaarten op tafel worden bij elkaar opgeteld volgens vaste waarden. Canasta’s leveren bonuspunten op en ook rode drieën tellen mee als de speler of het team op tafel is gekomen. Kaarten die nog in de hand zitten, worden dan weer in mindering gebracht. De scores worden bijgehouden over meerdere rondes tot één partij als eerste 5000 punten (of 8500, afhankelijk van de variant) bereikt.
Canasta voor twee spelers
Canasta kan met twee deelnemers worden gespeeld. Dit is zelfs ideaal om het spel aan te leren. In deze variant ontvangt elke speler bij de start 15 kaarten in plaats van 11. Tijdens elke beurt worden niet één, maar twee kaarten van de stock getrokken. Dit zorgt voor een sneller spelverloop. De aflegfase blijft ongewijzigd: telkens wordt één kaart afgelegd. Een belangrijk verschil met het klassieke spel is dat een speler pas mag uitgaan zodra hij twee volledige canasta’s heeft gevormd. Verder blijven de regels gelijk aan die van het vierpersoonsspel. Ook geldt er nog altijd een streefscore van 5000 punten om het spel te winnen.
Benodigdheden voor Canasta
Om Canasta te kunnen spelen, zijn slechts enkele zaken nodig. Het spel kan gespeeld worden in verschillende samenstellingen, variërend van twee tot zes spelers, waarbij ook teamspel mogelijk is. De spelmaterialen blijven in alle gevallen grotendeels hetzelfde. Naast speelkaarten zijn er een, aantal optionele hulpmiddelen die het spel overzichtelijker maken. Deze zijn niet verplicht, maar door de lange speelsessies zijn ze toch aan te raden.
Twee volledige kaartspellen inclusief jokers (108 kaarten in totaal)
Een tafel en voldoende ruimte om meldingen open op tafel te leggen
Pen en papier (of een scoreformulier) voor het bijhouden van de punten
Eventueel fiches of markers om canasta’s of speciale kaarten aan te duiden
Een timer of klok (optioneel) om de speelduur per ronde te beperken bij toernooivorm
Veelgestelde vragen over Canasta
Canasta is niet het eenvoudigste kaartspel. Het bevat erg veel diepgang en dit kan bij spelers praktische vragen oproepen. Zeker bij een eerste keer kan er verwarring ontstaan over het trekken van kaarten en hoe de aflegstapel precies werkt. Ook verschillen tussen spelvarianten of de rol van bijzondere kaarten leiden geregeld tot onduidelijkheden.
Mag ik direct in mijn eerste beurt een melding op tafel leggen?
Nee, je moet altijd eerst een kaart trekken voordat je een melding mag doen. Ook bij je eerste beurt geldt die regel. Pas na het trekken mag je sets op tafel leggen, mits je aan de puntendrempel voldoet. Vergeet niet dat je na het leggen van meldingen nog één kaart moet kunnen afleggen. Heb je maar één kaart over, dan kun je niet uitkomen zonder canasta.
Wanneer mag ik de aflegstapel pakken?
De aflegstapel mag alleen worden gepakt als je de bovenste kaart direct kunt gebruiken in een melding of bij een bestaande set. Spelers die nog niet op tafel liggen, moeten hiervoor twee identieke kaarten in de hand hebben. Wie al op tafel ligt, mag ook een joker of twee jokers gebruiken bij één gewone kaart.
Wat gebeurt er als ik een rode drie trek?
Een rode drie moet meteen open op tafel worden gelegd zodra je hem ontvangt. Het maakt niet uit of dit nu bij het delen is of tijdens het trekken. Daarna neem je onmiddellijk een vervangende kaart van de stock. Rode drieën mogen niet worden gebruikt bij de meldingen. Ze leveren bonuspunten op, maar alleen als je al meldingen op tafel hebt. Heb je nog niets op tafel aan het einde van de ronde? Dan tellen ze als strafpunten!
Mag ik kaarten toevoegen aan een melding van mijn partner?
Ja, in het klassieke teamspel met vier spelers mag je kaarten aanleggen bij meldingen van je partner. Jullie kaarten op tafel worden dan als gezamenlijke meldingen beschouwd. Dit geldt ook voor rode drieën en canasta’s. Wel moet de partner eerst toestemming geven als je met je laatste kaart wilt uitgaan. Als je speelt zonder teams mag je nooit aanleggen bij meldingen van anderen.
Hoeveel rondes duurt een spel Canasta?
Een spel Canasta bestaat uit meerdere rondes tot een speler of team de doelscore bereikt. Dit is meestal 5000 punten, maar soms 8500 punten. Een ronde eindigt wanneer een speler uitgaat of als de stock op is. Afhankelijk van het tempo en aantal spelers duurt één ronde gemiddeld 20 tot 30 minuten. In totaal neemt een volledig spel doorgaans 60 tot 90 minuten in beslag.