Regels van Bonken
Bonken is een veelzijdig kaartspel dat in Nederland en België veel wordt gespeeld en dat bekendstaat om zijn combinatie van strategie en spanning. Het spel wordt gespeeld met vier personen en een standaard kaartspel van 52 kaarten. In totaal bestaat Bonken uit elf afzonderlijke rondes, ook wel mini-spellen genoemd, die elk hun eigen doelstellingen en puntensystemen kennen. Bij sommige rondes draait het om het vermijden van bepaalde kaarten, terwijl andere juist zijn gericht op het behalen van slagen. Uiteindelijk gaat het erom zoveel mogelijk punten te verzamelen. De speler met de hoogste score na alle rondes wint namelijk het spel.
Uitleg over Bonken:
)
Doel van het spel Bonken
Het kaartspel Bonken draait om het verzamelen van zo veel mogelijk punten over de loop van elf verschillende spelrondes. Iedere ronde heeft zijn eigen doelstellingen en regels, waardoor spelers telkens op een andere manier moeten denken en anticiperen. Het ene moment is het belangrijk om slagen juist te vermijden, terwijl in een andere ronde het behalen van slagen of het ontwijken van specifieke kaarten centraal staat. Omdat de spelvormen voortdurend wisselen, is het spel altijd verrassend. Daarnaast speelt het element van dubbelen een belangrijke rol: hiermee kunnen spelers elkaar extra uitdagen en elkaars scores beïnvloeden, wat extra spanning toevoegt. Uiteindelijk komt het erop neer om gedurende alle rondes zo slim mogelijk te spelen en te profiteren van kansen, zodat het eindresultaat in het eigen voordeel uitvalt. De speler met de meeste punten na alle rondes wordt de winnaar van Bonken.
Spelregels van Bonken
Bonken wordt gespeeld met vier spelers en een volledig kaartspel van 52 kaarten. Iedere speler ontvangt per ronde 13 kaarten. De speler tegenover de deler mag kiezen welk spel wordt gespeeld of men speelt in een vaste volgorde (zie verder). Een reeds gespeelde variant mag niet opnieuw gekozen worden. Voorafgaand aan de gekozen ronde hebben alle spelers de mogelijkheid om te dubbelen, waarbij ze elkaars scores kunnen beïnvloeden. Het spel verloopt doorgaans volgens de regels van slagspelen: de hoogste kaart in de gevraagde kleur wint de slag en kleur bekennen is verplicht. Alleen in de ronde ‘Domino’ wijken de regels af. Iedere ronde kent een uniek doel: zo is er bijvoorbeeld een ronde waarin geen harten mogen worden gewonnen, een ronde waarin slagen juist punten opleveren en varianten waarin specifieke kaarten moeten worden vermeden. Na iedere ronde schuift de rol van deler met de klok mee. Het totaal van de punten moet opgeteld steeds uitkomen op nul, wat de balans bewaakt.
Basis en spelverloop
Elke ronde begint met het schudden en delen van de kaarten. Er wordt in vaste volgorde gespeeld óf de speler tegenover de deler bepaalt welk van de elf spellen gespeeld wordt, met uitzondering van varianten die al eerder gekozen zijn. De speler links van de deler komt uit en speelt de eerste kaart open. Alle andere spelers zijn verplicht om dezelfde kleur te bekennen als zij die ze in handen hebben. Kan een speler de gevraagde kleur niet spelen, dan mag hij of zij een willekeurige kaart leggen, waaronder eventueel een troefkaart als de ronde in kwestie dit toestaat. De slag wordt toegekend aan de speler met de hoogste kaart in de gevraagde kleur of – indien er troeven zijn – aan degene met de hoogste troef. De winnaar van de slag mag de volgende kaart openen. Dit systeem van slagen vormt de basis van bijna alle mini-spellen in Bonken, met uitzondering van Domino dat geheel volgens eigen regels verloopt.
Spellen bij Bonken
Bonken bestaat uit elf afzonderlijke mini-spellen. Deze spellen worden in principe in vaste volgorde gespeeld, maar soms komt men ook overeen dat men om beurt mag kiezen welk spel wordt gespeeld. Elk spel heeft in ieder geval een eigen doel en puntentelling, wat zorgt voor variatie. De rondes zijn als volgt opgebouwd:
Bukken – het doel is zo weinig mogelijk slagen te maken, want elke slag levert strafpunten op.
Hartenjagen – spelers proberen hartenkaarten te vermijden, want elke hartenkaart telt als minpunten.
Herenboeren – heren en boeren in de slagen zorgen voor strafpunten. Het is dan ook zaak om deze te ontwijken.
Vrouwen – iedere vrouw die in de slagen belandt, kost de speler een groot aantal minpunten.
Hartenheer – de gevreesde hartenheer levert een forse straf op voor wie hem binnenhaalt.
Laatste slag – de speler die de laatste slag van de ronde wint, krijgt minpunten.
Domino – kaarten worden volgens aansluitende waarden neergelegd. De speler die de laatste kaart legt, krijgt strafpunten.
Troeven (eerste keer) – een speler bepaalt een troefkleur of speelt zonder troef. Slagen leveren pluspunten op.
Troeven (tweede keer) – dezelfde regels, maar met een andere troefkleur of opnieuw zonder troef.
Troeven (derde keer) – wederom een troefkleur of sans, maar dit mag geen herhaling zijn van de eerdere twee keuzes.
Troeven (vierde keer) – de laatste ronde, waarbij de laatste overgebleven troefkleur of sans wordt gekozen en waarbij slagen punten opleveren.
De rol van dubbelen
Voor iedere ronde krijgen spelers de mogelijkheid om te dubbelen. Dit mechanisme maakt Bonken extra strategisch. Dubbelen houdt in dat een speler het verschil in punten tussen zichzelf en een tegenstander aan het eind van de ronde verdubbeld bijschrijft, waarbij het verschil bij de tegenstander wordt afgetrokken. Het kan dus zowel in het voordeel als in het nadeel van de dubbeler uitpakken. De speler rechts van de deler begint met dubbelen, waarna de beurt met de klok mee doorgaat. Belangrijk is dat alleen de speler die het speltype heeft gekozen (of de speler tegenover de deler) mag terugdubbelen. Indien beide spelers elkaar dubbelen, wordt het verschil in punten tweemaal doorgevoerd. Dit mechanisme voegt een tactisch en soms risicovol element toe aan het spel, omdat spelers goed moeten inschatten of hun positie sterk genoeg is om voordeel uit een dubbelactie te halen. Zo kan dubbelen beslissend zijn in de strijd om de eindzege.
Hoe speel je Bonken?
Bonken is een kaartspel dat bestaat uit elf rondes, waarin elke ronde zijn eigen regels en doelstellingen kent. Omdat er steeds een andere spelvorm wordt gespeeld, blijft het verloop onvoorspelbaar. Het spel is vooral populair door de combinatie van tactiek, interactie en verrassingen. Om goed te begrijpen hoe Bonken gespeeld wordt, helpt een gestructureerd overzicht van het spelverloop. Onderstaand stappenplan legt uit hoe het spel van begin tot eind wordt gespeeld.
Voorbereiding en delen
Het spel wordt gespeeld met vier personen en een volledig kaartspel van 52 kaarten. De deler schudt en deelt de kaarten, waarna iedere speler 13 kaarten ontvangt. De speler tegenover de deler kiest welk mini-spel in die ronde wordt gespeeld, met de beperking dat hetzelfde spel niet opnieuw gekozen mag worden.
Kiezen en dubbelen
Nadat het mini-spel is gekozen, begint de fase van dubbelen. De speler rechts van de deler mag als eerste besluiten of hij een tegenstander wil dubbelen, waarna de beurt met de klok mee doorgaat. Door te dubbelen worden de puntenverschillen aan het einde van de ronde verdubbeld toegepast, wat grote invloed kan hebben op de eindscore.
Uitkomen en slagen spelen
De speler links van de deler opent de ronde door een kaart te spelen. De andere spelers moeten, als dat mogelijk is, dezelfde kleur bekennen. De hoogste kaart in die kleur wint de slag, tenzij er sprake is van troefkaarten, want dan wint de hoogste troef.
Mini-spellen uitvoeren
Elke ronde heeft zijn eigen doel, zoals het vermijden van bepaalde kaarten of juist het behalen van slagen. De puntentelling verschilt per mini-spel: zo leveren harten minpunten op in de ronde Hartenjagen, terwijl behaalde slagen juist pluspunten opleveren in de troefrondes. Het spel “Domino” vormt een uitzondering, omdat dit niet met slagen maar met aansluitende kaarten wordt gespeeld.
Eindscore en winnaar
Na afloop van de ronde worden de punten berekend en eventuele dubbels toegepast. Het totaal van de scores moet steeds in balans zijn, zodat de som over alle spelers nul bedraagt. Na elf rondes wordt de eindscore opgemaakt en de speler met de meeste punten wordt dan uitgeroepen tot winnaar.
Varianten op Bonken
Naast de klassieke vorm van Bonken bestaan er ook varianten die het spel een andere dynamiek geven. Een bekend voorbeeld is een vereenvoudigde versie waarin de rondes een vastgestelde volgorde hebben en vooral draaien om het vermijden van slagen of specifieke kaarten. Hierbij komen onder meer spellen aan bod waarin spelers geen harten, heren of vrouwen mogen binnenhalen, of waarin juist de hartenheer of de laatste slag zwaar bestraft wordt. Een bijzonder onderdeel vormt de ronde waarbij precies 1, 5 of 13 slagen moeten worden behaald, wat het risico en de spanning vergroot. In de laatste rondes staat juist het maken van slagen centraal, waarbij een troefkleur wordt aangewezen of er zonder troef wordt gespeeld. Daarnaast bestaat de zogeheten Bredase variant, die het mogelijk maakt om met drie tot acht spelers te spelen. Daarbij wordt het aantal kaarten en strafpunten aangepast en gelden speciale regels.
Soortgelijke spellen als Bonken
Bonken behoort tot de familie van kaartspellen waarin het vermijden van bepaalde kaarten of het slim uitspelen van slagen centraal staat. Een bekend verwant spel is Hartenjagen, waarbij spelers proberen geen hartenkaarten en zeker niet de hartenvrouw in hun slagen te krijgen. Dit spel ligt thematisch dicht bij enkele rondes van Bonken en wordt vaak als eenvoudiger alternatief gespeeld. Ook Boerenbridge, in sommige regio’s bekend als Chinees Poepen, heeft overeenkomsten door het belang van voorspellen en het vermijden van specifieke kaarten. Daarnaast zijn er internationale varianten. Denk hierbij aan Barbu, een Frans spel dat eveneens bestaat uit een reeks minigames met elk eigen regels en puntentellingen. Verder zijn spellen als Whist en Klaverjassen verwant door het slagmechanisme en het verplichte kleur bekennen, al ligt daar de nadruk meer op samenwerking in teams. Spelers die houden van Bonken zullen over het algemeen ook plezier beleven aan deze soortgelijke kaartspellen.
Veelgestelde vragen over Bonken
Bonken is een veelzijdig kaartspel dat veel regels en varianten kent, waardoor er in de praktijk vaak vragen ontstaan bij spelers. Deze FAQ behandelt praktische kwesties die tijdens het spelen regelmatig opduiken, maar die niet altijd expliciet in de spelregels worden besproken.
Hoelang duurt een volledige partij Bonken?
Gemiddeld duurt een partij ongeveer anderhalf tot twee uur, afhankelijk van het tempo en de ervaring van de spelers.
Kan Bonken ook met minder dan vier spelers worden gespeeld?
De klassieke versie vereist vier spelers, maar in de Bredase variant zijn aanpassingen mogelijk voor drie tot acht deelnemers.
Heb je speciale kaarten nodig voor Bonken?
Nee, er wordt gespeeld met een standaard kaartspel van 52 kaarten zonder jokers.
Hoe belangrijk is dubbelen in de eindscore?
Dubbelen kan de uitkomst van een ronde sterk beïnvloeden en zelfs de doorslag geven in de eindscore.