Regels van Backgammon
Backgammon is een van de oudste en meest fascinerende bordspellen ter wereld. Het combineert strategisch inzicht met het toeval dat eigen is aan het werpen van dobbelstenen. Twee spelers nemen het tegen elkaar op en proberen hun vijftien stenen sneller dan hun tegenstander naar hun eigen thuisvak te verplaatsen en daarna van het bord te verwijderen. Onderweg kunnen stenen worden geslagen, wat het spel extra dynamisch en spannend maakt.
De geschiedenis van Backgammon gaat duizenden jaren terug en varianten ervan werden al gespeeld in het oude Mesopotamië, Griekenland en Egypte. Tegenwoordig is het spel wereldwijd bekend — zowel als klassiek bordspel als in digitale vorm.
Officiële backgammon regels downloaden →Uitleg over backgammon:
)
Geschiedenis van Backgammon
Backgammon is een van de oudste bordspellen ter wereld. Het is ouder dan bijvoorbeeld poker of blackjack. De wortels ervan reiken terug tot het oude Mesopotamië, waar al rond 3000 v.Chr. een gelijkaardig spel werd gespeeld met dobbelstenen en stenen op een houten plank. Archeologen troffen in het koningsgraf van Ur namelijk een spel aan dat sterk doet denken aan Backgammon, wat duidt op het belang van dit soort spellen in de vroege beschavingen. Via het Perzische rijk verspreidde het spel zich naar het Romeinse Rijk, waar het bekendstond als Tabula. De Romeinen introduceerden het spel in Europa, waarna het zich in de Middeleeuwen verder ontwikkelde onder namen als Ludus duodecim scriptorum en Tables. In de zeventiende eeuw werd in Engeland de naam Backgammon in gebruik genomen, vermoedelijk een samenstelling van de Saksische termen voor “terug” en “spel”.
Spelverloop bij Backgammon
Backgammon wordt gespeeld op een bord met 24 langwerpige driehoeken, de zogenaamde punten. Elke speler begint met 15 stenen, die op vaste posities worden geplaatst. Beide spelers bewegen hun stenen in tegengestelde richtingen over het bord. Het doel is om al je stenen in je thuisvak (punten 1 t/m 6) te krijgen en ze vervolgens van het bord te spelen.
De volgorde van verplaatsen wordt bepaald door het gooien van twee dobbelstenen. Elke worp bepaalt hoeveel stappen je mag zetten. Je mag de ogen gebruiken voor twee aparte zetten of ze combineren in één zet — als de tussenliggende vakken beschikbaar zijn. Gelijke ogen (dubbel) geven je vier keer die waarde. Het spel begint met één dobbelsteen per speler. De hoogste begint en speelt met de som van beide stenen.
Doublet
Wanneer je een dubbel gooit (bv. 4-4), mag je die waarde vier keer gebruiken. Je mag dit verdelen over verschillende stenen of een enkele steen meerdere keren verplaatsen. Het levert dus een extra krachtige beurt op die je slim moet benutten.
Voorbeeld: gooi je 4-4, dan mag je vier keer vier punten bewegen. Dit kan bijvoorbeeld met:
1 steen vier keer 4 punten
2 stenen twee keer 4 punten
4 stenen telkens 4 punten
1 steen aan 8 punten en twee stenen elk 4 punten
1 steen aan 12 punten en 1 steen aan vier punten
Zorg er wel voor dat alle tussenliggende punten vrij of geldig zijn — anders vervalt (een deel van) je zet.
Slaan en terughalen
Als je terechtkomt op een punt waar slechts één steen van de tegenstander staat, mag je deze slaan. De geslagen steen wordt op de middenbalk (bar) geplaatst. De speler van wie de steen is, moet deze eerst terug in het spel brengen voordat hij iets anders mag doen.
Een geslagen steen keert terug via het thuisvak van de tegenstander. Dat gebeurt door te gooien en de steen op het overeenkomstige punt terug te zetten, mits dat punt vrij is of bezet is door slechts één steen van de tegenstander. Liggen er meerdere stenen op dat punt, dan kun je de steen niet terugplaatsen — en mis je je beurt.
Een rij van zes opeenvolgende eigen stenen wordt een ‘brug’ genoemd. Hiermee kun je voorkomen dat de tegenstander geslagen stenen terug op het bord kan zetten.
Uitspelen
Zodra je alle 15 stenen in je thuisvak hebt staan, mag je beginnen met het uitspelen. Dat betekent dat je stenen volledig van het bord verwijdert, op basis van je worp. Bijvoorbeeld: gooi je een 4, dan mag je een steen van punt 4 verwijderen.
Als je geen steen hebt op het punt van je worp, moet je een andere zet doen — tenzij je hogere ogen gooit dan waar nog stenen liggen. Dan mag je de steen op het hoogste bezette punt verwijderen. Werd er tijdens het uitspelen een steen geslagen? Dan moet die eerst opnieuw ingebracht worden in het thuisvak vóórdat je verder mag uitspelen.
Puntentelling
Bij Backgammon zijn er drie manieren om punten te verzamelen en het spel te winnen:
| Overwinningstype | Voorwaarden | Punten |
|---|---|---|
| Single point | Jij speelt al je stenen uit, tegenstander heeft er ook minstens één uit | 1 |
| Gammon | Jij speelt al je stenen uit, tegenstander heeft er nog geen één uit | 2 |
| Backgammon | Jij speelt al je stenen uit, tegenstander heeft nog stenen in jouw thuisvak | 3 |
Deze puntentelling maakt Backgammon extra spannend: je kunt in één keer grote voorsprongen pakken als je snel en agressief speelt.
Doubleren
Via de zogenaamde “doubling cube” kun je de inzet verdubbelen. Dit mag alleen aan het begin van je eigen beurt. De tegenstander kan het bod weigeren (en verliest dan het spel) of accepteren (waarbij de inzet verdubbeld wordt). Wie het doublet accepteert, krijgt de cube aan zijn kant. Alleen hij mag nu opnieuw dubbelen. Bij een herdoublet verdubbelt de inzet opnieuw. In theorie kan dit oneindig doorgaan: 2 x, 4 x, 8 x enzovoort.
Er bestaan wel regels om het dubbelproces te reguleren:
Crawford-regel: Als een speler nog maar één punt nodig heeft om te winnen, mag er in dat spel niet worden gedubbeld.
Jacoby-regel: Gammons en backgammons tellen alleen dubbel of driedubbel als er gedubbeld is.
Beaver & Raccoon: Varianten waarbij spelers direct kunnen terugdubbelen (of zelfs nóg een keer) binnen dezelfde beurt.
Officiële backgammon regels downloaden
Wie de officiële spelregels van Backgammon in detail wil nalezen of downloaden, kan dat hier doen. Hier vind je namelijk een Nederlandstalig document met een volledige beschrijving van dit spel. Je vindt ook informatie over de toegelaten zetten, startopstellingen en het gebruik van de stenen. In dit document wordt onder meer uitgelegd hoe een partij correct wordt geopend, hoe stenen verplaatst moeten worden en hoe men wint door alle schijven als eerste uit te spelen.
Hoe speel je Backgammon?
Backgammon is een tactisch bordspel voor twee spelers waarbij dobbelstenen bepalen hoeveel velden speelschijven mogen worden verplaatst. Het doel is om als eerste alle eigen schijven rond het bord te bewegen en uit te spelen.
Start het spel correct op
Plaats de schijven volgens de officiële startopstelling op het bord. Elke speler gooit één dobbelsteen om te bepalen wie begint. De hoogste worp start met beide stenen. De richting van bewegen is verschillend per speler en volgt een hoefijzervorm over het bord.
Verplaats je schijven strategisch
Gebruik de worp van twee dobbelstenen om één of twee schijven te verplaatsen. Je mag alleen naar punten die vrij zijn of slechts één schijf van de tegenstander bevatten. Bij een dubbele worp mag je vier zetten doen met die waarde.
Sla schijven van je tegenstander
Land je op een punt waar één enkele vijandelijke schijf staat, dan sla je deze. De geslagen schijf wordt op de “bar” gelegd en moet opnieuw in het spel worden gebracht. Zolang een speler schijven op de bar heeft, mag deze geen andere zetten doen.
Blijf schijven verplaatsen
Verplaats schijven totdat ze zich allemaal in de laatste zes velden van jouw speelrichting bevinden. Pas wanneer alle vijftien schijven binnen dit gebied staan, mag je beginnen met uitspelen. Een strategische positionering in dit gebied is belangrijk voor de eindfase bij Backgammon.
Speel de schijven uit het bord
Gooi de dobbelstenen en verwijder schijven van overeenkomstige punten (bijv. bij 4–3 van punt 4 en 3). Kun je geen exacte worp gebruiken, dan mag je de hoogst mogelijke schijf nemen. Wie als eerste al zijn schijven heeft verwijderd, wint de partij.
Backgammon online spelen
Backgammon is eenvoudig online te spelen, tegen de computer of tegen echte spelers. Websites zoals Spelletjes.nl, CrazyGames en 247 Backgammon bieden gratis versies van online backgammon aan. Je kunt backgammon spelen zonder download: gewoon starten en spelen. Speel je liever op een hoger niveau? Dan kun je ook terecht bij online platforms met ranking- of toernooisystemen. Kies bij voorkeur voor een betrouwbare site met goede reviews.
Het voordeel van online Backgammon spelen, is dat je speelt tegen een computer of een echte speler. Dit laatste wil zeggen dat je altijd een tegenstander vindt. Vaak kun je ook gebruikmaken van functies zoals undo, hints of analyse. Zo verbeter je spelenderwijs je strategie en kun je steeds beter inschatten wanneer je risico’s moet nemen — en wanneer niet.
Backgammon online spelen in een nieuw tabblad →
Benodigdheden voor Backgammon
Om Backgammon te kunnen spelen, zijn slechts enkele specifieke benodigdheden vereist. Allereerst is het klassieke backgammonbord onmisbaar: een rechthoekig koffervormig bord dat openklapt in twee helften. Dit bord is onderverdeeld in vier kwadranten met telkens zes smalle driehoeken, de zogenaamde punten. Elke speler beschikt over vijftien speelschijven, ook wel stenen genoemd, in twee contrasterende kleuren. Daarnaast zijn twee gewone dobbelstenen nodig om de zetten te bepalen, alsook een zogenaamde doublesteen (doubling cube) met de waardes 2, 4, 8, 16, 32 en 64. Soms wordt gebruikgemaakt van twee sets dobbelstenen in combinatie met een dobbelbeker per speler, om het rollen eerlijker en sneller te laten verlopen. Tot slot is een scorebord handig.
Veelgestelde vragen over Backgammon
Backgammon is een klassiek bordspel waarbij geluk en strategie hand in hand gaan. Hoewel het spel op het eerste gezicht complex lijkt door de dobbelstenen, de schijven en de bijzondere terminologie, wordt het na één of twee potjes vaak verrassend duidelijk hoe het werkt. Beginners leren snel de basis, maar ervaren spelers blijven genieten van de diepgang en tactische mogelijkheden.
Wat is het doel van Backgammon?
Zo snel mogelijk al je schijven rond het bord bewegen naar je eigen thuiszone en ze daarna uitspelen.
Hoeveel spelers heb je nodig voor Backgammon?
Het is altijd een spel voor twee spelers.
Mag je op één punt twee verschillende kleuren schijven hebben?
Nee, een punt behoort alleen toe aan één kleur. Je kunt daar dus enkel jouw eigen schijven stapelen.
Wat gebeurt er als ik dubbel gooi (bijv. 5–5)?
Je mag dan vier keer de waarde van de worp verplaatsen, bijvoorbeeld vier keer vijf stappen.
Moet een geslagen schijf meteen terug het spel in?
Ja, schijven die op de bar liggen moeten eerst opnieuw worden ingebracht voordat je andere zetten maakt.
Kan ik passen als ik geen goede zet zie?
Nee, passen is niet toegestaan. Als er een geldige zet mogelijk is, moet je die uitvoeren.
Hoelang duurt een gemiddeld potje Backgammon?
Een enkel spel duurt doorgaans tussen de 5 en 20 minuten, afhankelijk van de spelers en gehanteerde strategie.
Is Backgammon vooral geluk of strategie?
Beide spelen een rol: dobbelstenen bepalen de mogelijkheden, maar strategisch inzicht bepaalt hoe je ze benut.